بیماری​واریکوسل چیست؟

بیضه ها در درون کیسه بیضه قرار گرفته اند و سطح آن ها توسط پوست پوشانده شده است. همچنین کیسه بیضه حاوی سرخرگ و سیاهرگ می باشد که وظیفه خون رسانی به غدد تناسلی را بر عهده دارند اختلال در ساختار و عملکرد سیاهرگ کیسه بیضه، منجر به ایجاد واریس در بیضه ها می گردد که به آن واریکوسل (واریس بیضه) می گویند.

واریکوسل در واقع همان واریس کیسه بیضه می باشد و همانند واریس در پاها و همان بزرگ شدن عروق بیضه است. واریکوسل مهم ترین عامل کاهش کیفیت اسپرم و تعداد اسپرم است و می تواند یکی از علل ناباروری مردان باشد، اگرچه این بدان معنی نیست که همیشه واریکوسل می تواند بر روی تولید اسپرم تاثیر داشته باشد. خوشبختانه واریکوسل قابل تشخیص است و در مواقع بسیاری به درمان نیازی ندارد اما چنانچه علائم واریکوسل در بیضه ها دیده شود درمان آن شامل عمل جراحی می باشد.

علائم واریکوسل چیست؟

واریکوسل معمولا علائمی ندارد و درد به ندرت یکی از علائم واریکوسل می باشد. با این حال شایع ترین علائم واریکوسل عبارتند از:
•    دردی که با ایستادن طولانی مدت تشدید یافته و با دراز کشیدن بهتر می شود؛
•    دردی که پس از فعالیت های سنگین افزایش می یابد؛
•    اختلال در باروری؛
•    بزرگی و برآمدگی سیاهرگ ها بر روی کیسه بیضه؛
•    لمس توده در کیسه بیضه (گرچه بیماری های دیگری نیز باعث ایجاد توده در بیضه ها می شوند)؛
•    تغییر در اندازه بیضه؛
•    احساس درد و ناراحتی در کیسه بیضه.
با گذر زمان واریکوسل می تواند بزرگ و محسوس شود. از آنجایی که در اکثر مواقع علائمی برای واریکوسل وجود ندارد، بنابراین درمان هم صورت نمی گیرد. تشخیص و درمان واریکوسل معمولا در هنگام ارزیابی وجود مشکل ناباروری و یا انجام معاینه روتین انجام می گیرد اما به هر حال در صورت وجود هر یک از علائم واریکوسل فرد باید به پزشک مراجعه نماید.

علت واریکوسل چیست؟

با اینکه علت اصلی واریکوسل نامشخص است، بسیاری از دانشمندان معتقدند که علت واریکوسل اختلال در دریچه های اسپرماتیک است که مانع از عبور صحیح جریان خون می شوند. در نتیجه عروق برای جبران جریان خون متسع می شوند، به بیضه ها آسیب وارد می نمایند و این فرآیند می تواند علت واریکوسل باشد. واریکوسل اصولا در دوران بلوغ ایجاد می شود و تقریبا همیشه در کیسه بیضه سمت چپ شکل می گیرد.

عوامل خطر واریکوسل

هنوز عوامل خطری که بتوانند سبب افزایش احتمال ابتلا به واریکوسل شوند شناخته نشده است.

عوارض واریکوسل چیست؟

•    کوچک شدن بیضه ها:
علت اصلی کوچکی بیضه ها در طی واریکوسل مشخص نیست، اما عدم فعالیت صحیح دریچه ها سبب می شود که خون وارد سیاهرگ شده و در نتیجه فشار در عروق بیشتر شود و سبب آسیب به بیضه ها گردد.
•    ناباروری:
واریکوسل سبب بالا رفتن دمای بیضه ها می شود به همین دلیل می تواند شکل، عملکرد و حرکت اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد و در نتیجه باعث ناباروری مردان گردد که برای درمان آن از ای وی اف می توان کمک گرفت.

تشخیص واریکوسل

معمول ترین راه تشخیص واریکوسل، انجام معاینه فیزیکی می باشد. در هنگام معاینه ممکن است ساختاری شیبه به کیسه ای پر از کرم قابل دیدن و لمس باشد. اگر واریکوسل به مقدار کافی بزرگ شده باشد در معاینه قابل لمس خواهد بود. در هنگام معاینه اگر میزان واریکوسل کم باشد پزشک به بیمار می گوید که یک نفش عمیق بکشد و سپس بینی خود را نگه دارد تا پزشک عروق بیضه را بررسی نماید.

این روش کمک می کند که پزشک بتواند عروق متسع شده را ببیند و بتواند واریکوسل را تشخیص بدهد. اگر به کمک معاینه فیزیکی نتوان واریکوسل را تشخیص داد، سونوگرافی انجام می گیرد. در این روش با استفاده از امواج صوتی تصاویری دقیق از درون بدن به دست می آید تا پزشک اطمینان حاصل نماید که علت دیگری برای علائم گفته شده وجود نداشته و تشخیص واریکوسل قطعی گردد. با کمک سونوگرافی، دیگر دلایل ایجاد کننده واریکوسل از جمله تومور کنار گذاشته می شود.

درمان واریکوسل

بسیاری از مردان مبتلا به واریکوسل می توانند بدون هیچ درمانی پدرشوند در نتیجه ممکن است درمان واریکوسل ضروری نباشد. اگر واریکوسل به همراه درد، کوچک شدن بیضه ها و بروز مشکل ناباروری باشد و فرد جهت بارداری نیازمند انجام روش های کمک باروری باشد، درمان واریکوسل شامل استفاده از جراحی است. هدف از درمان واریکوسل با کمک جراحی، هدایت صحیح جریان خون در عروق سیاهرگ بیضه می باشد.

در بسیاری از موارد ناباروری مردان، درمان واریکوسل می تواند سبب بهبود کیفیت اسپرم ها گردد و می توان با روش ای وی اف با وجود واریکوسل یا ای یو ای با وجود واریکوسل مشکل ناباروری را رفع نمود.

در مواردی که کوچکی بیضه ها (آتروفی) در افراد جوان، درد و آزمایش اسپرم با نتایج غیرطبیعی وجود داشته باشد، عمل جراحی توصیه می شود. اگرچه درمان واریکوسل سبب بهبود ویژگی های اسپرم می شود اما این بدان معنی نیست که همیشه عدم درمان واریکوسل می تواند بر روی کیفیت اسپرم تاثیر گذارد.
درمان واریکوسل، گاهی دارای عوارضی نیز می باشد که عبارتند از:
•    تجمع مایه در کیسه بیضه (هیدروسل)؛
•    عود واریکوسل؛
•    عفونت؛
•    آسیب سرخرگ.

روش هایی که برای درمان واریکوسل استفاده می شوند شامل موارد زیر است:

–    عمل جراحی بازشکم:
عمل جراحی واریکوسلکتومی تحت بیهوشی عمومی و یا موضعی انجام می گیرد. پزشک از طریق کشاله ران و یا از طریق شکم وارد ناحیه درگیر واریکوسل می شود. با استفاده از امواج فرا صوتی عروقی که متسع شده اند بسته می شوند تا جریان خون از طریق عروق سالم انجام گیرد. دو روز پس از عمل جراحی، فرد می تواند فعالیت روزانه خود را آغاز نماید و پس از دو هفته فعالیت های سنگین از جمله ورزش را شروع کند.

درد عمل جراحی واریکوسل متوسط است و می تواند روزها تا هفته ها وجود داشته باشد. گاهی جهت کاهش درد پزشک برای بیمار داروهای مسکن مانند استامینوفن یا ایبوبروفن تجویز می نماید. داشتن رابطه جنسی تا سپری شدن این مراحل توصیه نمی شود. این افراد حداقل سه ماه پس از درمان ناباروری مرد، می توانند اقدام به بارداری نمایند زیرا پس از زمان مذکور اسپرم های تازه گسترش می یابند. عمل جراحی باز جهت درمان واریکوسل به دلیل اینکه با کمک میکروسکوپ انجام می شود موفقیت بیشتری نسبت به سایر تکنیک های جراحی دارد.
–    جراحی لاپارسکوپی:
در این روش، جراح با کمک ایجاد برش کوچکی بر روی شکم به وسیله ابزاری باریک، واریکوسل را درمان می نمایند. این روش تحت بیهوشی عمومی انجام می گیرد.
–    آمبولی پرکوتانئوس:
رادیولوژیست سوندی را از طریق گردن یا کشاله ران وارد بدن بیمار می کند و رگ متسع شده را می بندد. این جراحی یک نوع عمل جراحی سرپایی است. دو روز پس از عمل جراحی آمبولی پرکوتانئوس، فرد بیمار می تواند فعالیت روزانه خود را داشته باشد و پس از ده روز ورزش نماید.
برگرفته از : https://mom.ir/blog/Women-and-men-health/Varicocele?tab=1