عیار طلا به خلوص طلا گفته می شود و هرچه عیار عدد بالاتری باشد یعنی طلا خالص تر است معمولا عیار طلا به ۲ صورت گفته می شود یا از ۲۴ یا از ۹۹۹٫۹ که در ادامه این مقاله توضیحاتی کامل ارائه می گردد
عیار طلا معمولاً از واحد کامل ۲۴ بیان می‌شود. برای مثال طلای ۲۴ عیار طلای خالص با حداقل ۹۹٬۹ درصد طلا، و طلای ۱۸ عیار از ۷۵ درصد طلا و ۲۵ درصد فلز دیگر تشکیل شده‌است.
البته نوعی دیگر از عیار که در بازار مصطلح بوده از ۰ تا ۱۰۰۰ می باشد و البته این نکته مهم است که هیچگاه عیار را ۱۰۰۰ بیان نمی کنند و طلای خالص یا Pure Gold را با عیار ۹۹۹٫۹ اطلاق می کنند
برای مثلا کار های ساخته و مصنوعات طلا در ایران معادل ۱۸ از ۲۴ یا ۷۵۰ از ۱۰۰۰ می باشد
جدول عیار ها
| عیار از ۱۸ | عیار از ۲۴ |
| ۱۸ | ۷۵۰ |
| ۱۷ | ۷۰۵ |
| ۲۴ | ۹۹۹٫۹ |
| ۲۱ | ۸۷۵ |
| ۶ | ۲۵۰ |
| ۸ | ۳۳۳ |
| ۹ | ۳۷۵ |
| ۱۰ | ۴۱۷ |
| ۱۲ | ۵۰۰ |
| ۱۴ | ۵۸۳ |
| ۱۵ | ۶۲۵ |
| ۲۲ | ۹۱۶ |
نکته : معمولا برای پایین آوردن عیار طلا به آن نقره و مس اضافه می کنندو نوع آلیاژ اضافه شده به طلا می تواند رنگ آن را نیز تغییر دهد
برای مثال به بررسی عیار ۱۷ می پردازیم . با یک فرمول ساده حساب می کنیم عیار ۱۷ از ۲۴ معادل چه عیاری از ۱۰۰۰ است و می توانیم از تناسب ریاضی استفاده کنیم
تقریبا هر عیار در مبنای ۲۴ معادل ۴۱٫۶۶۶۷ در عیار ۱۰۰۰ است یعنی عیار ۱۸ * ۴۱٫۶۶۶۷ = ۷۵۰٫۰۰۰۶ که برای گرد شدن آن ۷۵۰ بیان می گردد
در جدول زیر شما می توانید استاندارد عیار از ۲۴ و ۱۰۰۰ را مشاهده نمایید
چرا روی طلا های ساخته ایران عبارت ۱۸k درج شده است ؟
k مخف کلمه karat یا عیار می باشد پس معنی این کلمه عیار ۱۸ می باشد / ممکن است برخی از مصنوعاتی که از امارات خریده اید واژه ۲۱k یا ۲۲k درج شده باشد و به معنای عیار ۲۱ از ۲۴ یا ۲۲ از ۲۴ است. در عکس زیر نمونه های حک شده را ببینید
چرا مصنوعات طلا با عیار خالص فروخته نمی شود ؟
از طلای ۲۴ عیار بدلیل نرمی و شکنندگی طلای خالص، در مصنوعات استفاده نمی‌شود زیراکه باعث می شود مصنوعات از شکل طبیعی خود خارج شوند. و در ضمن قیمت تمام شده محصول بالاتر خواهد بود
یک سوال تخصصی برای حرفه ای ها
عیار سکه معادل ۹۰۰ از ۱۰۰۰ بوده و یا ۲۱٫۶ از ۲۴ می باشد
وزن سکه بهار آزادی نیز ۸٫۱۳۳ گرم می باشد
حال این وزن معادل چه مقدار وزن در عیار ۷۵۰ است ؟
برای حل این مسئله و با دانستن موارد فوق به راحتی می توانیم حساب کنیم ما می دانیم برای اینکه به عیار ۷۵۰ برسیم باید ناخالصی ها بیشتر شود و طبیعتا وزن بیشتر می شود پس با فرمول زیر به راحتی به جواب برسید ۸٫۱۳۳ را بر ۷۵۰ تقسیم کرده و در عدد ۹۰۰ ضرب می کنیم و جواب حاصله معادل ۹٫۷۵۹۶ می باشد
پس هر سکه معادل ۹٫۷۵۹۶ گرم طلا در عیار ۷۵۰ می باشد،در حال بلعکس فرضا می می خواهیم بدانیم ۱۰۰ گرم طلا با عیار ۱۸ یا ۷۵۰ معادل چه مقدار طلا در عیار ۹۹۹٫۹ یا شمش است پس طبیعتا این بار باید وزن کمتر شود، به راحتی حساب می کنیم
۱۰۰ را بر ۹۹۹٫۹ تقسیم کرده و جواب را در ۷۵۰ ضرب می کنیم و جواب ۷۵٫۰۰۷ گرم خواهد شد. پس ۱۰۰ گرم طلا در عیار ۷۵۰ معادل حدود ۷۵ گرم طلای خالص می باشد
روش های تعیین عیار طلا
سنگ محک چیست ؟ ( روش سنتی )
در این روش طلا را به روی سنگ کوارتز یا سنگ محک می‌کشند. عیارهای پایین‌تر از ۱۴ را توسط اسید نیتریک خالص با غلظت‌های مختلف و عیارهای بالاتر از ۱۴ را توسط تیزاب سلطانی یا مخلوط اسید نیتریک و نمک طعام سنجیده و خورندگی نمونهٔ مجهول را در برابر اسیدها، در مقایسه با کلیدهای نمونه معین می‌کند.
* معمولا این روش در طلافروشی ها برای خرید طلا و تعیین اصالت طلا استفاده می گردد ولی اصلا دقیق نیست و فقط می تواند ماهیت طلا را مشخص کنید
روش کوپلاسیون :
این روش ویژه آزمایشگاه های تعیین عیار طلا می باشد به آزمایشگاه های تعیین عیار طلا ری گیری گفته می شود
در این روش حدود ۰٫ ۱ گرم از طلا را با ترازو آنالیتیک وزن کرده و آن را با مقداری از فلز نقره خالص به نسبت ۳ به ۱ ترکیب می کنند. (در صورتی که فلز طلا فاقد مس باشد، می‌بایست ۵۰ میلی گرم مس نیز به آن افزود. )
این ترکیب را در ورقه از جنس فلز سرب قرار می‌دهیم و ورقه را به صورت گلوله در می‌آورند.
سپس این گلوله‌های سربی را در کوره ای با دمای ۱۰۵۰ درجه سانتی گراد قرار داده و پس از خارج کردن آنها را برای مدت ۹۰ دقیقه در اسید نیتریک
می جوشانند. این عمل می‌تواند تا چند مرتبه ادامه پیدا کند.
طلای حاصل از این فرایند را مجددا وزن کرده با توجه به این اختلاف وزن، عیار طلا مشخص می گردد.
روش XRF در تعیین عیار طلا :
این روش همچون روش ری گیری باید توسط آزمایشگاه انجام گیرد. از روش XRF بیشتر برای تعیین میزان طلا و سایر فلزات موجود در خاک های معدنی استفاده می شود و به دلیل ماهیتش دارای دقت بسیار بالایی است.
عملکرد این روش به این صورت است که نمونه پس از آماده سازی، در دستگاهی مخصوص قرار داده می شود تا به آن اشعه X بتابد. با تاباندن اشعه X و در اثر برانگیخته شدن اتم ها و ایجاد الکترون ها، اشعه ایکس ثانویه تولید می گردد. از آنجایی که هر نمونه بر اساس ترکیب شیمیایی خود دارای طیف مشخصی است، با کمک اشعه X ثانویه، فهرست فلزات موجود در نمونه و میزان خلوص آنها مشخص می گردد.
نمونه خروجی های دستگاه XRF که بر اساس عناصر آنلایز می کنید
عیار طلا در کشور های مختلف
منطقه —– عیار مرسوم
کشورهای عربی، چین، هنگ کنگ، تایوان : ۲۴ عیار – حداقل ۹۹٪
کشورهای عربی، هند، بنگلادش، پاکستان، سری لانکا: ۲۲ عیار (۹۱٫۶٪)
کشورهای عربی منطقه خلیج فارس: ۲۱ عیار (۸۷٫۵٪)
جنوب اروپا، پرتغال: ۱۹٫۲ عیار (۸۰٪)
جنوب اروپا، ایران و مصر: ۱۸ عیار (۷۵٪)
شمال اروپا، اسکاندیناوی و آلمان: ۸ تا ۱۸ عیار (۳۳٬۳٪ تا ۷۵٪)
روسیه، شوروی سابق: ۹ عیار و ۱۴ عیار قدیم (۵۸۳ از هزار) و جدید (۵۸۵ از هزار)
بریتانیا : ۹ تا ۲۲ عیار (۳۷٫۵٪ تا ۹۱٫۶٪)
ایالات متحده و کانادا: ۱۰ تا ۱۸ عیار (۴۱٫۷٪ تا ۷۵٪)
ترکیه: ۱۴ عیار تا ۲۱ عیار
ایران: ۱۸ عیار
(منبع: سایت طلا)
https://www.iranjib.ir/shownews/64740
