کارآفرینان سَکویِ پرتابِ توسعۀ اقتصادی / پروفسور دکتر محمود ساعتچی.
“الیزابت مَک بِراید” تحلیلگر کارآفرینیِ مجلۀ “فُوربس” در رابطه با “کار آفرینی در ایران” گفته است؛ ” باید ایران را به چشم یک غول کارآفرینی نگاه کرد”.
کارآفرین فردی است که متعهد می شود یک فعالیت اقتصادی را سازماندهی، اداره و تَقَبُل نماید. کارآفرینان مهم ترین عاملِ توسعۀ اقتصادی هستند و کارآفرین نیز فردی هوشمند و صاحب اندیشه است که همراه با خَطر پذیریِ معقول، خَلاقیت و وسعَتِ دید، فرصت های طلایی را می آفریند. کارآفرین قادر است با نوآوری ها تحول ایجاد کند و یک شرکت زیان ده را به سوددهی برساند. مشخصۀ یک اقتصاد سالم،”تعادلِ پویا” است و این نوع تعادل نیز از طریق نوآوری و کارآفرینی ایجاد می شود. کارآفرینی باعث بارور شدن خلاقیت‌ها، ترغیب به نوآوری و توسعۀ آن، افزایش اعتماد به نفس، ایجاد و توسعۀ فناوری، تولیدِ ثروت در جامعه و افزایش رفاه عمومی می شود و نقش آن در اشتغال‌زایی، قابل توجه است. هرچند موضوع کارآفرینی از حدود پنج دهۀ قبل مورد توجه مدیران و صاحبان اندیشه در غرب قرار گرفته و بسیاری از کشورهای درحال توسعه نیز از سه و نیم دهۀ قبل نقش کارآفرینی را در توسعۀ اقتصادی تشخیص داده اند، اما در کشور ما پیش‌بینیِ حادتر شدن مشکل بیکاری در دهۀ ۱۳۸۰، موجب شد موضوع توسعه کارآفرینی، مورد توجه قرار گیرد. در آسیب شناسی فضای موجود کارآفرینی در ایران و معرفی فهرست “نمونه هایی” از نقاطِ قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای آن به ترتیب می توان به موارد زیر اشاره کرد؛
* نقاط قوت: (۱) استقلال سیاسی کشور، (۲) سرعت چشمگیر تولید علم و دانش در کشور، (۳) افزایشِ بودجۀ تحقیق و توسعه، (۴) ایجاد صندوق نوآوری و شکوفایی، (۵) فراهم آمدنِ مقدمات لازم برای تهیۀ سَندِ تجاری‌سازی علم و فناوری توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی، (۶) سیاست‌ها و راهبردهای جدید دولت برای توسعۀ زیرساخت‌های اقتصادِ کارآفرینی، (۷) وجود استعدادها و سرمایه‌های انسانی و نخبگان علمی درکشور، (۸) تهیه و تصویب “نقشۀ جامع علمی کشور” توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی، (۹) هم گرایی و هم سویی نهادها و دستگاه‌ها در بخش دولتی و بخش خصوصی برای سرعت بخشیدن به فرایندِ تجاری‌سازی علم و فناوری و… .
* نقاط ضعف: (۱) فقدان مدیریتِ یکپارچه ونظام مند برای تبدیل منابع انسانی به قابلیت‌های انسانی، (۲) فقدان اِنسجام نظری در موضوع کارآفرینی نزد سیاستگذاران، برنامه‌ریزان و مسئولین اجرایی، (۳)سهم اندکِ فعالیت های کارآفرینی از رشد اقتصاد ملی، (۴) نفتی بودن ساختار اقتصاد کشور به عنوانِ بازدارنده ای قوی در رشد مؤلفه‌های یک اقتصاد کارآفرین، (۵)فرایند معیوب و مفقودِ تبدیل دانش به ثروت، (۶) عدم توازن بین رشد علم و بنیان فناوری با توسعۀ زیرساخت‌های نوآوری، (۷) فقدان زیرساخت‌های نوآوری و شبکه‌سازی بین ماژول‌ها و سازه‌های اصلی زیرساخت‌های نوآوری و تجاری‌سازی، (۸) فقدان مدیریت یکپارچۀ راهبری در حوزۀ کارآفرینی و تجاری‌سازی علم و فناوری، (۹) فضای نامناسب و نامطلوبِ کسب و کار، (۱۰) رتبه پائینِ کشور در عرصۀ سیاست‌های کلانِ کارآفرینی، (۱۱) فقدان نهادهای غیردولتی مُکمل و پشتیبانی علمی از نوآوری، فناوری و مدیریتِ کارآفرینی، (۱۲) فقدان صندوق‌های سرمایه‌گذاری خُردِ غیردولتی، (۱۳) فقدان شرکت‌های مادر و تخصصیِ کارآفرینی برای حمایت و توسعه نوآوری در بخش خصوصی، (۱۴) سهم بسیار اندکِ محصولات دانش‌بنیان در صادرات غیرنفتی کشور، (۱۵) عدم علاقه‌مندی به کارِگروهی و مشارکتی در بین نهادها و دستگاه‌های دولتی، (۱۶) عدم تعامل و اعتماد بین صنعت و دانشگاه، (۱۷) فقدان رابطۀ منطقی و معنی‌دار بین اهداف نهایی دانشگاه ها با فرهنگ نوآوری (۱۸) فقدان مدیریتِ کشفِ خلاقیت‌ها و استعدادپروری، (۱۹) عدم توجه کافی به شایسته‌سالاری در هِرَمِ مدیریت اجرایی کشور، (۲۰) عدم تناسب منطقی و عادلانه بین تلاش‌های واقعی و ارزش‌آفرینانه مردم با میزان بهره‌مندی اقتصادی آن ها، (۲۱) سهم بسیار اندکِ فعالیت‌های کارآفرینی مبتنی بر دانش، نوآوری و فناوری از تولید ناخالص داخلی و… .
* فرصت ها: (۱) وجود تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های اقتصادی ایجاد شده از سوی قدرت‌های استکباری، (۲)جهانی‌سازی با رویکرد سهم عادلانه کشورها از تجارت جهانی، (۳) وجود بازارهای گستردۀ بالقوه و بالفعل منطقه ای و فرامنطقه ای، (۴) موقعیت راهبردی و ژئو استراتژیکیِ کشور در جغرافیای جهان، (۵) موقعیت نوظهور ایران در بین تعدادی از کشورهای آمریکای لاتین و قاره آسیا، (۶) ایجاد بازارهای بزرگ و جدید منطقه‌ای و بین‌المللی و (۷) رشد قابل توجه تقاضای بازار برای محصولات جدید نوآوری محور.
* تهدیدها: (۱) دامن زدن به رشد فرهنگِ “ایران هراسی” توسط قدرت‌های استکباری، (۲)مهاجرتِ در صد قابل توجهی از نخبگان کشور، (۳) نوسانات اقتصادی جهانی، (۴) عملکرد رقبا در تصاحب بازار، (۵) تبعیض و بی‌عدالتی در توزیع فرصت‌ها، (۶) توسعۀ تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران توسط قدرت های استکباری، (۷) جهانی‌سازی با رویکرد قدرت‌های استکباری و (۸) عدم توجه کافی به فناوری های سبز در راستای حفظ سلامت انسان و اقلیم.
با توجه به اهمیتِ کارآفرینی در توسعۀ ملی، این بحث را در یادداشت های بعدی ادامۀ خواهیم داد و طی آن “ویژ گی های کارآفرینان را معرفی خواهیم کرد.
منبع : http://1000site.ir/home/frame/918/http://www.asianews.ir
