مشقت زندگی بازنشستگی و سر فصل شروع شغل دوم!
بازنشستگی دورانی است که باید دوران طلایی استراحت پس از یک عمر کار مستمر باشد. باید فرد بازنشسته فرصتی بیابد که به دنبال علایق خویش برود که هیچ وقت در طول دوران کاری‌اش نتوانسته به آن‌ها بپردازد. اما این روزها بازنشستگی برای خیلی‌ها کابوسی است که از آن می‌گریزند. شاید خیال کنید از بالا رفتن سن شان می‌ترسند، ولی حقیقت تلخ این است که خیلی‌ها برای کم شدن میزان دریافتی شان در دوران بازنشستگی، از بازنشسته شدن فرار می‌کنند و یا مجبورند پس از نائل آمدن به بازنشستگی، شغلی را از نو جست و جو کنند.
کارگر آنلاین:از پنجره چشم انداخت روی پشت بام روبرویی ببیند کبوترها در چه حالند؟! نان خشک‌هایی را که همسایه‌ها ریخته اند، خورده اند؟ اما دریغ از آب! دی ماه بود و بارانی نبود. دلش بدجوری باران می‌خواست. فیش حقوقی بازنشستگی‌اش را میان انگشتانش جا به جا کرد، هوای چشم‌هایش بارانی شد. باران ریخت روی لبه سیمانی آن سوی پنجره باز؛ کبوتر روی شیار سیمانی خیس نشست و منقار زد به گودال‌اشک!
بازنشستگی دورانی است که باید دوران طلایی استراحت پس از یک عمر کار مستمر باشد. باید فرد بازنشسته فرصتی بیابد که به دنبال علایق خویش برود که هیچ وقت در طول دوران کاری‌اش نتوانسته به آن‌ها بپردازد. اما این روزها بازنشستگی برای خیلی‌ها کابوسی است که از آن می‌گریزند. شاید خیال کنید از بالا رفتن سن شان می‌ترسند، ولی حقیقت تلخ این است که خیلی‌ها برای کم شدن میزان دریافتی شان در دوران بازنشستگی، از بازنشسته شدن فرار می‌کنند و یا مجبورند پس از نائل آمدن به بازنشستگی، شغلی را از نو جست و جو کنند.
زگهواره تا گور
در جست و جوی شغل دوم
احد وکیل زاده یک بازنشسته ۶۰ ساله این روزها به مسافرکشی در خط بازار تهران مشغول است. وی با گلایه می‌گوید: «تا تاکسی را ردیف کردم که بعد از بازنشستگی به مسافرکشی مشغول شوم، وضعیت بنزین این گونه شد. فوقش با عایدی روزانه‌ام بتوانم یه مقدار میوه و صیفی و سبزی آن هم از بازار تره‌بار محله بخرم و شب به منزل ببرم که شرمنده عیالم
نشوم.»
وی آخرین باری که دورهمی عروس وداماد و نوه هایش را برگزار کرده است، به یاد نمی‌آورد.
سودابه امیرفخری یک بازنشسته برایمان توضیح می‌دهد که چطور بعد از بازنشستگی از هنرش بهره گرفته و کارآفرینی در منزل را رقم زده است؟ وی می‌گوید: «از مادرم هنر بافندگی را به ارث برده بودم، اما در طول مدت کاریم فرصت نداشتم به صورت منسجم به این هنر بپردازم. برای همین تا بازنشسته شدم به فکر افتادم در منزل از این هنرم هم برای سرگرمی و هم برای درآمد زایی بهره بگیرم.»
مهین هاشمیان یک مشاور، معتقد است که احراز شغل دوم توسط بازنشستگان اگر جنبه تامین نیازهای روحی ایشان -علاوه بر دارآمد‌زایی- داشته باشد، نه تنها مضر نیست، بلکه این هدفمندی در زندگی و احساس مفید بودن مستمر، سبب سلامت جسم و روح شان خواهد شد.
این مشاور صراحتا عنوان می‌کند: «چنانچه احراز شغل دوم برای بازنشسته به معنای شروع یک کار پر مشغله از نو باشد، این روند باعث استهلاک روح و جسم شده و کمترین بیماری در پی چنین فعالیت‌های سخت و مستمری ابتلا به فشار خون بالاست.»
به‌کارگیری بازنشستگان در شغل پیشین
بعضی‌ها می‌گویند به کارگیری بازنشسته‌ها به همان سبک و سیاق سنوات گذشته حرف‌هایشان، اجحاف در حق نیروی جوان جویای کار است.
از طرف دیگر بعضی‌ها معتقدند که باید ساز و کاری اداری و سازمانی طراحی شود که کماکان بتوان از تجربه حرفه‌ای بازنشستگان نخبه در بدنه مشاوره سازمانی بهره گرفت.
مهدی مومنی می‌گوید: «اگر رشته‌های دانشگاهی ما مرتبط با نیاز بازار کار ارائه می‌شدند و اگر مشاوره گرفتن از تجارب حرفه ای‌ها در روند آموزش کار به صورت استاد- شاگردی رعایت می‌شد، شاید ما هم اکنون با معضل اشتغال، این چنین دست و پنجه نرم نمی‌کردیم.»
وی ادامه می‌دهد: «بازنشسته پویا کسی است که بتواند با استفاده از تجربه و خلاقیت، بازوی نیروی محرکه نیروی جوان واقع شود و جوانی در واقع باسواد و موثر است که با تکیه بر تجربیات حرفه‌ای‌ترها، قدرت کار آفرینی داشته باشد.»
تعابیر اشتباه از بازنشستگی
امروز مراسم بازنشستگی یکی از همکاران است و او به جای خنده مثل ابر بهاری‌اشک می‌ریزد. از فردا در خانه چه خواهد کرد؟ این سؤالی است که ذهنش را تمام و کمال به خود مشغول داشته، فارغ از اینکه باید کمی پیشتر به اینکه می‌خواهد بعد از بازنشستگی چه کند؟ فکر کرده باشد.
بازنشستگی در تمام کشورها وجود دارد. بدترین نوع تعبیرهای رایج از بازنشستگی که خطر روحی و جسمی برای صاحبش دارد، فکرهایی است که می‌گویند: «دیگر دوران کار و سودمندی‌ام تمام شد!» این گروه چون زندگی را فقط کارکردن می‌دانند، بازنشستگی را هم کابوس می‌دانند. برخی دیگر خودشان را با کارشان تعریف می‌کنند و بازنشستگی را بی‌هویت بودن یا عاطل و باطل بودن معنا می‌کنند. آسیب‌هایی چون پرخاشگری، افسردگی، ناامیدی، کاهش روابط اجتماعی و خانوادگی، کاهش توان جسمی به دنبال کم شدن فعالیت جسمی و ذهنی برخی از تبعات این تعریف های‌اشتباه از بازنشستگی است. آمارها نشان می‌دهد که افراد هرچه بدون آمادگی به دوران بازنشستگی برسند، آن را سخت‌تر ارزیابی می‌کنند و در نتیجه دچار سختی‌ها و فشار روانی بیشتری هم می‌شوند.
مهرداد محسنی یک مددکار اجتماعی برایمان توضیح می‌دهد: «بازنشستگی در اصل می‌تواند دوره‌ای برای پرداختن به آرزوهای زمین مانده باشد. قبل از اینکه بازنشستگی شروع شود، می‌توانید لیستی از آرزوهای به زمین مانده خودتان را تهیه کنید. کارهایی که مدت هاست به خاطر کار مداوم‌تان از آن‌ها بازمانده‌اید. ممکن است سفر با خانواده، استراحت بیشتر، راه اندازی یک باغچه، کتابخوانی و راه انداختن یک کسب و کار جدید یا حتی درس خواندن در رشته مورد علاقه‌تان فکر خوبی برای روزهای بعد از بازنشستگی باشد. یادگیری انواع رشته‌های هنری، مهارت‌های فنی و حرفه‌ای و یا حضور در فعالیت‌های خیریه و داوطلبانه می‌تواند بخشی از شروع فعالیت‌های جدید شما باشد.»
این مددکار اجتماعی در ادامه می‌گوید: «فعالیت‌های جسمانی موجب تقویت فعالیت روانی می‌شود و لذا در سراسر زندگی از اهمیت زیادی برخوردار است و اگر در دوره جوانی فعالیت بدنی را آغاز کنید و به آن پایبند باشید، در دوران پیری فواید بیشتری را از آن به دست خواهید آورد. لذا از فواید ورزش کردن می‌توان به تناسب اندام، انعطاف‌پذیری بیشتر، بهبود وضعیت تعادل، سر حال بودن و ….اشاره کرد. سعی کنید با حفظ سلامتی در یک سطح متعادل و معقول، از زندگی سالمندی خود، حداکثر استفاده و لذت را ببرید.»
وی در تکمیل صحبت‌هایش این تلنگر را به ذهنمان می‌زند: «زنان شاغل در قیاس با مردان به دلیل مسئولیت‌های خانه‌داری در کنار شغل، هنگام بازنشستگی واکنش مساعدتری نسبت به مردان دارند. مردان در دوران بازنشستگی، بهای روانشناختی بیشتری می‌پردازند که ممکن است این دوران گذرا را به تجربه‌ای پر تنش و نا امید‌کننده تبدیل کند و موجب پرخاشگری، افسردگی، کسالت، بیخوابی و بی‌حوصلگی همراه با عدم تمرکز و توجه در آنان شود.»
همسان سازی حقوق بازنشستگان
چه وقت و چگونه؟
حجت الله میرزایی معاون امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گوید: «۶۰۰۰ میلیارد تومان برای همسان سازی حقوق بازنشستگان در سال آینده در نظر گرفته شده است و میزان افزایش حقوق‌ها پلکانی خواهد بود. البته در مقایسه با نیازی که این بخش دارد هنوز مبلغ کمی است اما با توجه به محدودیت‌هایی که وجود دارد تخصیص این میزان، قابل توجه است.»
معاون امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ادامه می‌دهد: «از کل این میزان حدود ۵۰۰۰ میلیارد تومان در اختیار صندوق بازنشستگی کشوری قرار می‌گیرد و ۱۰۰۰ میلیارد تومان متعلق به باقی صندوق‌هاست. به تدریج این همسان‌سازی باید در طول زمان انجام شود تا حقوق بازنشستگان متناسب با حقوق کارکنان شاغل ارتقاء یابد. سال جاری بودجه همسان سازی ۳۰۰۰ میلیارد تومان بوده است که برای سال ۹۹ دو برابر افزایش را نشان می‌دهد.»
میرزایی درباره میزان افزایش حقوق بازنشستگان پس از همسان سازی سال ۹۹ توضیح می‌دهد: «میزان افزایش متفاوت است و حقوق‌ها به صورت پلکانی رشد می‌کنند. بازنشستگان در سطوح پایین‌تر، مشمول افزایش حقوق بیشتری می‌شوند. حداقل پنج سال زمان برای همسان سازی کامل زمان نیاز است. اگر قرار بود همسان سازی کامل اجرا شود، باید ۱۵ هزار میلیارد تومان بودجه تامین می‌شد.»
وی درباره اجرای همسان سازی برای بازنشستگان تامین اجتماعی می‌گوید: «مبلغ کمی دیده شده است. تامین اجتماعی این امور را از محل منابع خودش تامین می‌کند. تامین اجتماعی از دولت مطالباتی دارد که دولت به‌اشکال دیگری آن را بازپرداخت می‌کند. در قانون برنامه ششم تاکید شده است که دولت در هرسال حدود ۱۰ درصد از مطالبات تامین اجتماعی را پرداخت کند، اما متناسب با آن پیش‌بینی برنامه‌ای، این بودجه پرداخت نشده و هرسال ۵ تا ۷ هزار میلیارد تومان بدهی را تسویه کرده‌اند و طبیعی است که زمان بازپرداخت این بدهی طولانی‌‌تر شود.»
معاون امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌افزاید: «هر ساله سازوکارهایی از قبیل تهاتر مطالبات تامین اجتماعی با بدهی شرکت‌های وابسته تامین اجتماعی با دولت، واگذاری اموال و دارایی‌های دولتی یا واگذاری برخی امتیازات اجرا شده است. از طریق روش‌های متعدد امکان بازپرداخت بدهی‌های دولت وجود دارد. باید از افزایش بیشتر این بدهیها جلوگیری شود.»
میرزایی درباره مبلغ نهایی این بدهی می‌گوید: «این مبلغ هرساله افزایش می‌یابد. دولت تعهداتی را برعهده تامین اجتماعی گذاشته است مانند حق بیمه کارفرمایی برای برخی فعالیت‌های خاص چون قالیبافان و کامیون‌داران و …. در واقع هرماه به این رقم افزوده می‌شود. به عنوان مثال سه درصد حق بیمه سهم دولت برای همه کارکنان شاغل بیمه شده در قانون پیش‌بینی شده که دولت آن را نمی‌دهد و جزو دیونش محسوب و این بدهی انباشته می‌شود. این ارقام هرسال باید حسابرسی و نهایی شود. همواره اختلافی بین آنچه تامین اجتماعی اعلام می‌کند با آنچه دولت قبول دارد وجود
دارد.»
وی ادامه می‌دهد: «بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان از این بدهی، حسابرسی و قطعی شده و آن را پذیرفته‌‌اند. مواردی نیز در فرایند طرح ادعا و ارائه مستندات، محاسبه، احصاء و حسابرسی است. این رقم سیال است و هرساله به آن اضافه می‌شود. برای سال آینده رقم مشخصی برای پرداخت این بدهی دیده نشده است البته در جداول بخش‌هایی را برای سقف کارفرمایی پیش‌بینی کرده‌اند. این طلب آن قدر بزرگ است که یک چهارم کل بودجه عمومی دولت است و قطعا در مدت کوتاه امکان پرداخت آن وجود ندارد. مهم این است که دولت سازوکاری بیندیشد تا این بدهی بیشتر نشود و بر اساس آنچه الزام قانونی برنامه ششم است به تدریج این بدهیها در مسیر بازپرداخت قرار بگیرد.»
منبع/روزنامه کیهان
https://kargaronline.ir/fa/news-details/75557
