مفهوم سوآپ چیست؟

قرارداد سوآپ یا معاوضه یا تاخت، نوعی از ابزار مشتقه است که در آن یک طرف قرارداد نسبت به معاوضه عواید ناشی از ابزار مالی خود با عواید ناشی از ابزار مالی طرف مقابل اقدام می‌کند. عواید چنین قراردادی بستگی به نوع ابزار مالی مورد معامله دارد یا به عبارت دیگر از قراردادها معمولاً شامل تاریخ پرداخت و نیز نحوه محاسبه عواید یا جریان‌های نقدی مورد معامله است.

اولین سوآپ در سال ۱۹۸۱ میلادی بین شرکت IBM و بانک جهانی صورت گرفت. امروزه قراردادهای سوآپ جزء مهمترین قراردادهای مالی مورد استفاده در دنیا هستند. چنانچه مطابق گزارش بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی در سال ۲۰۱۰ حجم این نوع از قراردادها بیش از ۳۴۸ تریلیون دلار بوده‌ است.

سوآپ نوعی قرارداد برای تبادل یک جریان نقدی در آینده است. در این قرارداد تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریان‌های نقدی که باید پرداخت شود مشخص است. جریان‌های نقدی همان ارزش آتی کالاهایی است که قرار است معامله شوند. در سوآپ ارزی نیز دو طرف معامله توافق می کنند که پرداخت ها در یک ارز مشخص به‌صورت دوره‌ای باشد؛ به‌‌طور مثال یک دوره ماهانه یا سالانه این امر انجام می‌شود تا بدهی طرف مقابل این معامله سوآپ به اتمام برسد. در مقابل طرف دوم معامله نیز می پذیرد که برای پرداخت های معامله، سوآپ داشته باشد.

این روش به طرفین معامله کمک می‌کند تا در مقابل ریسک نوسانات نرخ ارز مقاوم‌تر بوده و آن را بهتر مدیریت کنند. یعنی به‌‌جای اینکه دو کشور با یک نرخ در زمان حال معاملات خود را انجام دهند، با درنظر گرفتن یک نرخ متوسط و پرداخت‌های دوره‌ای ارز دو طرف معامله به مدیریت ریسک‌های ناشی از نوسانات نرخ ارز اقدام می‌کنند.

باید توجه داشت که در معامله به صورت سوآپ سه طرف معامله وجود دارد به این ترتیب که مشتری الف در یک تاریخ مشخص ۲۰۰۰ یورو را به مبلغ ۲۲۰۰ دلار از بانک ب در یک معامله نقدی خریداری می‌کند. مدیران مالی بانک برای حفظ سبد دارایی‌های ارزی خود باید دلار فروخته شده را برگردانند. برای این منظور بانک با انجام یک معامله سلف دلار با طرف سوم با نرخ معین، در یک سررسید مشخص دیگر، مثلاً چند ماه بعد آن را دنبال می‌کند. این محاسبات با نرخ های معین و به صورت یکجا انجام می‌شود.

به این صورت در این معامله بانک ب هم سود خود را که ناشی از فروش دلار است با پیش خرید آن به‌دست می آورد و در ضمن از ریسکی که ممکن است متوجه ارز موجود خود شود محافظت می‌کند.

منبع : http://ana.ir/fa/news/50/314121