قبل از هر چیز، ابتدا تعریف کوتاهی از مفهوم ضمانت نامه بانکی می‌آوریم و سپس در ادامه شرایط صدور ضمانت نامه بانکی، مدارک مورد نیاز جهت صدور ضمانت نامه، فرایند صدور ضمانت نامه و در پایان نحوه ابطال، تمدید و تقلیل ضمانت نامه بانکی را به طور کامل شرح خواهیم داد.
تعریف ضمانت نامه بانکی:
بانک بنا به درخواست اشخاص حقیقی و یا حقوقی پرداخت دیون و یا انجام تعهداتی را که بنفع سازمان‌ها و موسسات دولتی و دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی به عهده متقاضیان است، با رعایت آئین‌نامه صدور ضمانت نامه و ظهرنویسی از طرف بانک‌ها و نیز دستور العمل صدور ضمانت نامه‌ها، ضمانت می نماید. به موجب ضمانت نامه هایی که توسط بانک صادر می شود، بانک متعهد می‌گردد در صورت درخواست ذینفع تا مبلغ مندرج در ضمانت نامه به وی پرداخت شود.
انواع ضمانت نامه بانکی:
ضمانت نامه شرکت در مناقصه و مزایده
ضمانت نامه حسن انجام تعهد و حسن انجام کار
ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان
ضمانت نامه استرداد پیش پرداخت
ضمانت نامه گمرکی
ضمانت نامه تعهد پرداخت
ضمانت نامه ارزی
سایر ضمانت نامه ها
شرایط لازم برای صدور ضمانت نامه بانکی:
ماده ۱ – صدور ضمانت نامه و ظهرنویسی از طرف بانک‌ها موکول به اخذ وثیقه از ضمانت خواه طبق شرایط مندرج در این آیین نامه می‌باشد.
ماده ۲ – حداقل معادل ده درصد مبلغ ضمانت نامه، وجه نقد از مشتری دریافت و بابت مابه التفاوت وجه مذکور و مبلغ ضمانت نامه از یک یا ترکیبی از انواع وثایق که شرح آن در ادامه آمده است از مشتری اخذ می گردد:
الف – وجه نقد معادل صد در صد مابه التفاوت یاد شده
ب – سپرده های ریالی و ارزی مدت دار و قرض الحسنه جاری بدون دسته چک با اولویت حساب های نزد بانک سرمایه معادل صد در صد مابه التفاوت یاد شده
ج- اوراق مشارکت یا گواهی سپرده ویژه سرمایه گذاری عام با اولویت انتشار توسط بانک سرمایه معادل صد در صد مابه التفاوت یاد شده
د- ضمانت نامه های بانکی از بانک های داخلی و خارجی و موسسات اعتباری غیر بانکی مجاز داخلی و بیمه اعتباری معتبر
ماده ۳ – حداقل معادل ده در صد مبلغ ضمانت نامه، وجه نقد از مشتری دریافت و بابت مابه التفاوت وجه مذکور و مبلغ ضمانت نامه از یک یا ترکیبی از انواع وثایق که شرح آن در ادامه آمده است از مشتری اخذ می گردد:
الف- اموال غیر منقول شامل (املاک مسکونی) به میزان:۱- ۱۵۰ درصد مابه التفاوت یاد شده در صورتیکه ارزش اموال مذکور حداقل معادل ۱۵۰ درصد خالص ضمانت نامه باشد. ۲- ۱۰۰ درصد مابه التفاوت یاد شده در صورتیکه ارزش اموال مذکور کمتر از ۱۵۰ درصد خالص ضمانت نامه باشد.
ب- سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس معادل ۱۵۰ درصد مابه التفاوت یاد شده
ج- سفته (تضمینی) و اسناد تجاری حاصل از فروش کالا یا خدمات به مشتریان معادل ۱۳۰ درصد مابه التفاوت یاد شده
مدارک مورد نیاز جهت صدور ضمانت نامه بانکی:
درخواست کتبی ضمانت خواه
اشخاص حقوقی
تصویر اساسنامه
تصویر شرکت نامه (در مورد شرکت های غیر سهامی)
روزنامه های رسمی حاوی ثبت شرکت (آگهی تأسیس و ثبت آخرین تغییرات در ارکان شرکت و ثبت انتخاب هیأت مدیره و صاحبان امضای مجاز شرکت و مدت اعتبار آنها)
تصویر کلیه صفحات شناسنامه مدیر عامل و اعضای هیأت مدیره
تصویر کارت ملی مدیر عامل و اعضای هیأت مدیره
لیست سهامداران عمده و درصد سهام آنها
آخرین اظهارنامه مالیاتی شرکت
گزارش بازرس قانونی و حسابرس شرکت مربوط به سه دوره مالی گذشته (در خصوص شرکت های وابسته و تحت پوشش دولت پذیرفته شده در بورس)
تصویر مجوز فعالیت (کارت بازرگانی، پروانه بهره برداری و …)
آخرین تراز آزمایشی شرکت
صورت های مالی حداقل سه دوره قبل و صورت های مالی حسابرسی شده سال ماقبل توسط حسابرسان معتبر عضو انجمن حسابرسان خبره ایران
مفاصا حساب مالیاتی (در موارد لزوم وفق ضوابط)
اشخاص حقیقی:
تصویر کامل صفحات شناسنامه متقاضی
تصویر کارت ملی
تصویر مجوز فعالیت (کارت بازرگانی، جواز کسب و …) برای صاحبان مشاغل و تصویر آخرین فیش حقوقی و معرفی نامه شغلی برای سایر متقاضیان
تصویر اسناد مالکیت/ سرقفلی/ اجاره محل کار (در مورد صاحبان مشاغل)
مفاصا حساب مالیاتی (در موارد لزوم وفق ضوابط)
مدارک خاص:
برای انواع ضمانت نامه ها : اخذ رتبه شرکت های پیمانکاری از متقاضی (رتبه بندی شرکت های پیمانکاری توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی، دفتر امور مشاوران، سازندگان و پیمانکاران منتشر می گردد.) (ویژه اشخاص حقوقی)
ضمانتنامه شرکت در مناقصه : تصویر آگهی شرکت در مناقصه
ضمانتنامه شرکت در مزایده : تصویر آگهی شرکت در مزایده
ضمانتنامه انجام تعهدات : تصویر پیش قرارداد مابین کارفرما و پیمانکار ، لاشه ضمانتنامه شرکت در مناقصه ، نامه از طرف کارفرما مبنی بر برنده شدن در مناقصه
ضمانتنامه پیش پرداخت : تصویر قرارداد مابین کارفرما و پیمانکار
ضمانتنامه استرداد کسور وجه الضمان : تصویر قرارداد مابین کارفرما و پیمانکار ، مدرکی از طرف کارفرما مبنی بر اتمام مرحله ای از قرارداد
مراحل روند صدور ضمانت نامه بانکی:
با دریافت تقاضای صدور ضمانت نامه ، شخصیت ، صلاحیت فنی و توانائی مالی و مناسبتی که این عوامل با موضوع و مبلغ ضمانت نامه دارند بررسی و در صورت انطباق مراتب فوق درخواست متقاضی پذیرش می گردد .
درخواست یک مشتری برای صدور ضمانت نامه به نام یک شخص دیگر قابل بررسی نمی باشد .
میزان سپرده نقدی و انواع وثائق لازم جهت صدور ضمانت نامه بر اساس دستورالعمل صدور ضمانت نامه ها توسط ارکان اعتباری تعیین می گردد .
ضمانت خواه می بایست سپرده نقدی و وثائق تعیین گردیده را پس از ابلاغ ارکان اعتباری بانک تامین نماید .
پس از تودیع سپرده نقدی و وثائق مورد نیاز ، ضمانت نامه مورد نظر صادر می گردد .
نحوه تمدید ضمانت نامه بانکی:
ضمانت نامه دارای سررسید معین است که طبق نظر کارفرما و با توجه به موضوع مورد ضمانت و طرح مربوط به آن مشخص می گردد . معمولا سررسید ضمانت نامه های صادره حداکثر یک سال بوده و در طرح ها یا برنامه های با طول زمانی بیش از یک سال ، ضمانت نامه های مربوطه یک ساله صادر گردیده و در سررسید ضمانت نامه ( در طول اجرای طرح یا برنامه ) تمدید می گردد . تمدید ضمانت نامه منوط به اخذ موافقت کتبی ذینفع و ضمانت خواه مبنی بر تمدید تاریخ سررسید ضمانت نامه و پرداخت کارمزد تمدید و تامین وثائق مورد نظر بانک ( در صورت تغییر وثائق مورد نظر بانک ) می باشد . تعهد بانک در قبال ضمانت نامه های صادره حداکثر تا سررسید ضمانت نامه بوده و در صورتی که تا قبل از سررسید ضمانت نامه ، دستوری مبنی بر تمدید و یا ضبط ضمانت نامه از طرف ذینفع کتبا به بانک واصل نگردد ، پس از سررسید ضمانت نامه ، بانک تعهدی در مقابل ذینفع ندارد .
نحوه تقلیل ضمانت نامه بانکی:
مبلغ ضمانت نامه طبق درخواست ذینفع قابل تقلیل می باشد و بانک به محض دریافت درخواست کتبی مضمون له ( ذینفع ) دایر بر تقلیل ضمانت نامه ، نسبت به صدور اسناد تقلیل و ارسال تقلیل نامه جهت اطلاع ذینفع و ضمانت خواه ( مضمون عنه ) اقدام می نماید .
نحوه ابطال ضمانت نامه بانکی:
انقضاء سررسید ضمانت نامه و عدم درخواست تمدید آن توسط ذینفع
ارائه لاشه ضمانت نامه به انضمام نامه کتبی ذینفع مبنی بر ابطال
پس از ابطال ضمانت نامه ، موضوع کتبا به اطلاع طرفین ضمانت نامه رسیده و سپرده نقدی و وثائق دریافتی به مشتری مسترد می گردد .
چگونگی پرداخت وجه ضمانت نامه مطالبه شده:
در صورتی که مضمون له اقدام به مطالبه وجه ضمانتنامه یا واریز وجه آن در سررسید یا قبل از آن را نماید ، بانک در اولین فرصت ممکن و پس از حصول اطمینان از صحت مفاد نامه واصله در این خصوص:
چنانچه وجوه نقدی ضمانت خواه نزد بانک تکافوی مبلغ ضمانتامه را بنماید، وجه ضمانتنامه را از حساب جاری مشتری یا از سپرده نقدی مشتری نزد بانک یا هر دو مورد برداشت نموده و مطابق دستور ذینفع نسبت به واریز وجه ضمانتنامه به حساب مربوطه اقدام می نماید .
چنانچه وجوه نقدی ضمانت خواه نزد بانک تکافوی مبلغ ضمانتامه را ننماید ، مراتب را از طریق تلفن و مکتوب به ضمانت خواه منعکس می نماید .
چنانچه ضمانت خواه نسبت به تأمین کسری وجوه نقد خود نزد بانک اقدام ننماید ، بانک ضمن برداشت وجوه نقد موجود مشتری در حساب های مربوطه ، کسری موجودی تا مبلغ ضمانتنامه را تامین و مطابق دستور ذینفع نسبت به واریز وجه ضمانتنامه به حساب اعلام شده اقدام و متعاقباً پیگیری خود را از مشتری برای تسویه بدهی آغاز می نماید .
میزان سپرده نقدی ضمانت نامه:
حداقل معادل ده درصد مبلغ ضمانت نامه یا ظهرنویسی
ضمانت نامه های مربوط به شرکت در مناقصه و مزایده می تواند از پرداخت وثیقه نقدی طبق بخشنامه های بانک مرکزی ج.ا.ا معاف می باشند
٭ ضمانت نامه تعهد پرداخت صرفا در قبال ۱۰۰ درصد سپرده نقدی صادر می گردد
انواع وثایق قابل قبول برای صدور ضمانت نامه بانکی:
انواع وثائق و تضمینات قابل قبول برای صدور ضمانتنامه به قرار ذیل می باشد:
وجه نقد
سپرده های ریالی و ارزی مدت دار و قرض الحسنه جاری بدون دسته چک با اولویت حساب های نزد بانک سرمایه
اوراق مشارکت یا گواهی سپرده ویژه سرمایه گذاری عام با اولویت انتشار توسط بانک سرمایه
ضمانت نامه های بانکی از بانک های داخلی و خارجی و موسسات اعتباری غیر بانکی مجاز داخلی و بیمه اعتباری معتبر
اموال غیر منقول شامل ( املاک مسکونی)
سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس
سفته (تضمینی) و اسناد تجاری حاصل از فروش کالا یا خدمات به مشتریان
منبع : http://simiaservice.com/edari
