به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، سن بازنشستگی در ایران در مقایسه با بسیاری از کشورهای توسعه یافته، پایین تر به نظر می‌رسد.

طبق گزارش‌های منتشر شده، کم نیستند افراد و گروه هایی که پیش از سن ۵۰ سالگی به بازنشستگی می‌رسند و این در شرایطی است که در جوامع توسعه یافته، به‌صورت میانگین سن بازنشستگی حدود ۷۰ سال برآورد می شود.

در این میان، برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند؛ یکی از دلایل بروز مشکلات جدی در صندوق های بازنشستگی به بازنشستگی پیش از موعد معطوف می شود که هزینه های سنگینی را بر دوش سازمان مذکور گذاشته است.

یک چهارم افراد تحت پوشش تامین اجتماعی،  زودتر از موعد بازنشسته می شوند

محمد اسماعیلی،کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی، با اشاره به نقش تعیین‌کننده نظام تامین اجتماعی و بازنشستگی در ارتقای سطح کیفی زندگی سالمندان و خانوارهای وابسته به آنها و همچنین افزایش سطح امید به زندگی، اظهار کرد: در کشور ایران، نظام بازنشستگی و تامین اجتماعی نه بی محتوا است و نه می توان آن را در قَدُ و قواره ساز وکارهای تعریف شده در جوامع توسعه یافته مقایسه کرد.

وی افزود:گواه این ادعا، تعدد انبوه افراد و گروه هایی است که در قالب ساز و کار مذکور مستمری دریافت می‌کنند و البته وجود مشکلات و نارسایی هایی که با وجود دریافت مستمری با آن مواجه هستند و به واقع بخشی از این طیف، فاقد توان کافی برای تامین معاش مطلوب و استاندارد است که با این اوصاف می‌توان نظام بازنشستگی و تامین اجتماعی در ایران را در  حد متوسط توصیف کرد.

اسماعیلی بیان کرد: باوجود مشکلات و کاستی های متعددی که در قالب مذکور وجود دارد، همچنان این ساز وکار باعث شده تا افراد تحت پوشش، از حداقل ها برخوردار باشند و به تعبیر دیگر در صورت فقدان و یا بروز چالش و نارسایی  در صندوق بازنشستگی، مشکلات جامعه هدف، بیش از پیش تشدید و فزآینده خواهد شد و این تهدیدی است که این اواخر به‌صورت جدی تری از سوی کارشناسان مطرح و نسبت به آن هشدار داده شده است.

کارشناس مسائل اقتصادی گفت: مشکلات عدیده پیش روی صندوق بازنشستگی، محصول یک فرآیند زمانی کوتاه مدت نیست و به اعتقاد بنده این نارسایی ها نتیجه سال ها غفلت، بی تدبیری و نبود برنامه ریزی معقولانه و صحیح است و به طور قطع در صورت آینده نگری دقیق تر، امروز شاهد تهدیدهای این‌چنینی در بخش مذکور نبودیم.

وی افزود: یکی از این نارسایی ها،به عدم تناسب و توازن منطقی میان میزان ورودی و تعداد خروجی سازمان تامین اجتماعی معطوف می شود.

اسماعیلی گفت: از سالیان گذشته به کرات از سوی برخی از روسای شعبه های تامین اجتماعی در شهرستان های کشور بر زیان ده بودن سازمان مذکور هشدار داده شد، اما در ظاهر حداقل از سوی برخی از افکار عمومی این مسائل باور نشده است.

کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: استمرارِ وضعیت فوق، نتیجه ای جز بروز مشکلات عدیده برای چنین ساز وکاری در پی نخواهد داشت و اگر امروز راهکاری سازنده برای جلوگیری و عمیق تر شدن نارسایی های آتی پیش بینی نشود، به طور قطع در آینده با چنان معضلی مواجه خواهیم شد که حل و فصل آن، مستلزم تحمیل و تامین هزینه های بسیار سنگین تری خواهد بود.

اسماعیلی گفت: طبق آمار در حال حاضر یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر مستمری بگیر صندوق بازنشستگی کشوری، بیش از سه میلیون مستمری بگیر تامین اجتماعی و حدو ۶۷۰ هزار نفر بازنشسته صندوق تامین اجتماعیِ نیروهای مسلح هستند که از منابع صندوق های اشاره شده برخوردار شده اند.

وی افزود:بر اساس استانداردهای جهانی، به ازای هر فرد بازنشسته باید قریب به ۵ نفر به ساز و کار بیمه پردازی اضافه شوند تا بتوان هزینه های پیش رو را به نحو شایسته ای تامین کرد.

اسماعیلی یادآور شد: در شرایطی که شاهد بازنشستگی پیش از موعد حدود یک چهارم از افراد تحت پوشش هستیم، دخل و خرجِ ساز و کارهای فعلی، پاسخگوی مطالبات و انتظارها نخواهد بود و هر آنچه این روند ادامه پیدا کند، به همان میزان بر حجم مسائل و مشکلات پیش رو افزوده خواهد شد.

با اصلاح قوانین باید مسیر بازنشستگی زود هنگام مسدود شود

چندی پیش، فرج الله رجبی نماینده مردم شیراز،در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با رسانه‌ها، در تشریح تبعات بازنشستگی پیش از موعد افراد تحت پوشش، اظهار کرد: یکی از عارضه های این وضعیت را می توان در خروج افراد با تجربه از سِمتهای شغلی و اداری مشاهده کرد که گاهی باعث ایجاد خلأ هایی می شود که همین فقدان، ضربه های سختی به اقتصاد کشور تحمیل می‌کند.

وی معتقد است؛ باید با اصلاح قوانین، به بازنشستگی پیش از موعد کارکنان نهادهای مختلف پایان داده شود که این امر هم به نفع بیمه شدگان است  و هم از منافع چنین تصمیمی، صندوق های بازنشستگی برخوردار خواهند شد.

اسماعیل گرجی پور، مدیرکل دفتر بیمه‌های اجتماعی وزارت رفاه نیز در ارتباط با نارسایی‌ها و پیامدهای بازنشستگی پیش از موعد به رسانه‌ها می‌گوید: با مقایسه میان سن امید به زندگی و سقف بازنشستگی در جوامع توسعه یافته، به این واقعیت پی خواهیم برد که در ایران، با در نظر گرفتن نسبت بازنشستگی و سن امید به زندگی افراد تحت پوشش ،به‌صورت میانگین حدودِ ۱۲ تا ۱۳ سال زودتر بازنشسته می شوند.

وی معتقد است: بازنشستگی پیش از موعد از دو وجه به صندوق، فشار تحمیل می‌کند. از یکسو افراد به‌صورت متوسط ۱۳ سال کمتر به صندوق حق بیمه می پردازند و زودتر مستمری دریافت می‌کنند و از سوی دیگر بازماندگان فرد فوت شده به‌صورت میانگین ۱۴ سال از مستمری استفاده می کنند و این بدان معنا است که هر فرد در کشور پس از بازنشستگی به‌صورت متوسط ۲۷ سال از منابع صندوق مذکور دریافتی خواهد داشت.

۶۰ درصد بازنشستگان حداقل بگیر هستند

حسن تقوی،کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی، با اشاره به لزوم جدی گرفتن هشدارها و تهدیدهای پیش روی سازمان تامین اجتماعی و صندوق‌های بازنشستگی و تلاش برای رفع و دفع آن، اظهار کرد: نمی توان از وضعیت نامطلوب اقتصادی بازنشستگان و مستمری بگیران به سادگی گذشت و آن را نادیده گرفت.

وی افزود: حدود نیمی از سالمندان کشور از پوشش بیمه‌ای مناسبی برخوردار نیستند و اغلب بازنشستگان نیز فاقد اوضاع مساعد رفاهی هستند.

تقوی گفت: طبق آمار، ۶۰ درصد از بازنشستگان حداقلی بگیر هستند که با عنایت به شرایط موجود اقتصادی، امکان تامین مخارج روزمره با حقوق های یک میلیون تومانی(مستمری) دشوار و در مواقعی غیرممکن خواهد بود.

کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: اگر در جوامع توسعه یافته، برخی افراد تا سن ۷۰ سالگی مشغول به فعالیت هستند و حق بیمه پرداخت می کنند، بنابراین باید این نکته را در نیز نظر گرفت که وضعیت بهداشت عمومی و استانداردهای لازم برای یک زندگی با کیفیت در کشورهای مذکور به مراتب مطلوب تر از ایران است و به واقع کم نیستند افرادی که در آستانه ۶۰ سالگی با امراض متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند و از بهره وری لازم به تناسب فعالیت افراد و گروه های اجتماعی سالمند در کشورهای پیشرفته برخوردار نیستند.

وی در خاتمه یادآور شد: طرح این موضوع به معنای استمرار وضعیت فعلی و نادیده گرفتن تهدیدهای پیش روی سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی نیست، بلکه غرض این است که باید در انجام اصلاحات لازم تمامی ابعاد و واقعیت های اجتماعی مد نظر قرار گیرد و با همگرایی بین دستگاهی و برنامه ریزی اصولی و فراگیر برای بهبود شرایط موجود، تلاش هر چه بیشتری لحاظ شود.

گزارش از ناصر رمضانی

منبع : http://www.yjc.ir/fa/news/6393727